Ngập úng là một trong những sự cố nghiêm trọng trong canh tác lúa, thường xảy ra vào mùa mưa hoặc khi lũ về. Nếu không xử lý kịp thời, lúa sẽ yếu, chậm phát triển, giảm năng suất và dễ bị sâu bệnh tấn công. Dưới đây là hướng dẫn chi tiết giúp bà con phục hồi cây lúa nhanh và hiệu quả sau ngập úng.
1. Nguyên nhân và tác hại của ngập úng đối với lúa
- Thiếu oxy trong đất: Rễ lúa không hô hấp được, dẫn đến thối rễ, kém hấp thu dinh dưỡng.
- Khí độc tích tụ: Các khí như H₂S, CH₄, NH₃ xuất hiện trong đất gây ngộ độc cho rễ.
- Giảm quang hợp: Lá bị úa vàng, thân mềm yếu.
- Tăng nguy cơ bệnh: Đạo ôn, khô vằn, thối gốc rễ bùng phát mạnh.
- Giảm đẻ nhánh: Cây lúa không kịp bù số nhánh bị mất, ảnh hưởng đến năng suất cuối vụ.
2. Quy trình phục hồi cây lúa sau ngập úng
Bước 1: Rút nước nhanh và xử lý ban đầu (0–1 ngày)
- Rút nước triệt để: Mở cống, tạo rãnh để nước thoát nhanh khỏi ruộng.
- Xới nhẹ mặt đất: Tăng oxy cho rễ, giảm khí độc.
- Bón vôi bột (7–10 kg/sào) hoặc Trichoderma: Khử chua, ức chế nấm bệnh.
Bước 2: Chống sốc và kích thích phục hồi (1–3 ngày)
📌 Lúc này, rễ còn yếu → không bón phân gốc ngay, mà ưu tiên phun qua lá để cây hấp thu nhanh:
-
Atonik (Compound Sodium Nitrophenolate):
-
Kích thích bật chồi, đẻ nhánh mạnh.
-
Tăng quang hợp, giúp lá hồi xanh.
-
-
Brassinolide:
-
Tăng khả năng chống chịu stress do ngập úng.
-
Kích thích quá trình phân chia và kéo dài tế bào → cây phục hồi nhanh.
-
Giúp lá lúa xanh bền, hạn chế vàng lá.
-
-
Triacontanol:
-
Kích hoạt enzyme quang hợp, tăng cường trao đổi chất.
-
Thúc đẩy sinh trưởng, giúp cây khỏe và hồi phục nhanh sau ngập.
-
Hỗ trợ tăng số nhánh hữu hiệu, cải thiện tiềm năng năng suất.
-
- Atonik (Compound Sodium Nitrophenolate) + Vitamin B1:
- Amino acid + rong biển: Tăng sức đề kháng, phục hồi mô lá.
- Humic/Fulvic acid: Giúp rễ hấp thu tốt hơn khi đất còn ẩm ướt.
- Silicon + Kali: Làm cứng cây, chống đổ ngã
👉 Cách dùng (cho bình 16 lít): -
Atonik 6–8 ml
-
Brassinolide 0,3–0,5 g (hoặc 5–10 ml dạng dung dịch 0,01%)
-
Triacontanol 0,5–1 g (hoặc 5–10 ml dung dịch 0,05%)
Bước 3: Bón phân phục hồi khi lúa hồi xanh (3–7 ngày)
- Chỉ bón khi lá lúa xanh trở lại, rễ trắng mới xuất hiện.
- Bón thúc nhẹ:
- NPK 16-16-8, 20-20-15… liều 3–5 kg/sào (≈ 80–120 kg/ha).
- Thêm Kali clorua 2–3 kg/sào để tăng sức chống chịu và chất lượng hạt.
- Không bón đạm đơn vì sẽ làm cây mềm yếu, dễ bệnh.
Bước 4: Phòng bệnh sau ngập úng
- Sau khi cây bắt đầu hồi phục, phun thuốc trừ nấm phổ rộng như Azoxystrobin, Propiconazole, Validamycin… để phòng bệnh đạo ôn, khô vằn, thối gốc rễ.
- Nếu thấy rầy nâu hoặc sâu cuốn lá xuất hiện, kết hợp phun thuốc trừ sâu phù hợp.
3. Một số lưu ý quan trọng
- Không phun hay bón phân vào lúc trời nắng gắt.
- Nếu cây yếu nặng, chia nhỏ liều phân, bón nhiều lần.
- Luôn kết hợp xử lý đất + phục hồi cây song song để đạt hiệu quả.
Kết luận
Việc phục hồi lúa sau ngập úng cần thực hiện theo đúng trình tự:
Rút nước – Chống sốc – Kích rễ – Bón phục hồi – Phòng bệnh.
Sử dụng Atonik kết hợp Vitamin B1, cùng với amino acid, humic và kali, sẽ giúp cây lúa hồi xanh nhanh, rễ khỏe, đẻ nhánh mạnh, từ đó giảm thiểu mất mùa và đảm bảo năng suất.