1. Tầm quan trọng của kẽm đối với cây ngô
Kẽm (Zn) là một trong những nguyên tố vi lượng thiết yếu cho cây trồng, đặc biệt quan trọng với cây ngô (bắp). Dù nhu cầu không cao như đạm, lân, kali, nhưng nếu thiếu kẽm, cây ngô sẽ sinh trưởng chậm, lá vàng, bắp nhỏ, hạt lép.
Trong cơ thể cây ngô, kẽm tham gia vào:
- Hoạt hóa enzyme: hơn 300 loại enzyme trong quá trình quang hợp, hô hấp, tổng hợp protein.
- Tổng hợp auxin: kẽm giúp tạo hormone sinh trưởng (IAA), kích thích phân chia và kéo dài tế bào, giúp ngô đẻ nhánh khỏe, lá to dày, rễ phát triển mạnh.
- Quang hợp & tạo hạt: Zn giúp tăng cường quá trình hình thành diệp lục, thúc đẩy vận chuyển carbohydrate về hạt, cho bắp to, hạt mẩy.
- Chống chịu điều kiện bất lợi: tăng sức đề kháng với hạn, úng, phèn, mặn, bệnh khô vằn, đốm lá…
2. Biểu hiện thiếu kẽm trên cây ngô
Khi cây ngô thiếu kẽm, bà con dễ nhận thấy:
- Lá non có sọc vàng xen xanh, đặc biệt ở giữa lá, còn gân lá vẫn xanh → gọi là hiện tượng lá sọc kẽm.
- Lá nhỏ, ngắn, cây thấp, đẻ nhánh kém.
- Hoa trổ không đều, tỷ lệ thụ phấn thấp, bắp nhỏ và nhiều hạt lép.
- Cây dễ bị sâu bệnh tấn công hơn.
3. Nhu cầu kẽm của cây ngô
- Cây ngô hút 25–50 g Zn / tấn hạt (tùy giống và điều kiện đất).
- Đất phù sa, đất cát, đất kiềm (pH cao >7,5) thường thiếu kẽm nhiều hơn đất chua.
- Các vùng chuyên canh ngô liên tục, đất bạc màu, ít hữu cơ cũng hay thiếu kẽm.
4. Cách bổ sung kẽm cho cây ngô
4.1. Bón gốc
- Dùng Zn-EDTA (kẽm chelate) trộn chung với phân NPK.
- Liều lượng:1.5-2.5kg/ha Zn mỗi vụ, bón lót hoặc bón thúc sớm khi ngô 3–5 lá thật.
- Với đất kiềm, nên bón kẽm sunfat + phân hữu cơ để hạn chế bị cố định.
4.2. Phun qua lá
- Dùng Zn-EDTA liều 10-30g/100lit nước
- Phun vào giai đoạn ngô 5–7 lá thật, xoáy nõn, trỗ cờ phun râu.
- Có thể kết hợp với các loại phân bón lá chứa Zn + Bo + Mn + Mg để tăng khả năng thụ phấn, đậu hạt.
4.3. Kết hợp phân bón hỗn hợp
- Dùng NPK có bổ sung kẽm (NPK+TE) hoặc phân hữu cơ vi sinh chứa Zn để đảm bảo cân đối dinh dưỡng.
5. Lợi ích khi bổ sung đủ kẽm cho cây ngô
- Cây ngô sinh trưởng khỏe, lá xanh dày, thân cứng.
- Rễ phát triển mạnh, hút dinh dưỡng tốt.
- Tăng số hạt/bắp, hạt to, đều, giảm hạt lép.
- Năng suất ngô tăng 10–25%, chất lượng hạt tốt, giàu protein và tinh bột.
- Cây chống chịu tốt với hạn, bệnh khô vằn, gỉ sắt, đốm lá.