Xử lý sầu riêng ra hoa khi mắt cua nhú chậm và khô mắt cua

Trong quá trình xử lý ra hoa sầu riêng, nhiều nhà vườn gặp tình trạng mắt cua nhú chậm, ra không đồng đều, thậm chí khô mắt cua, nhất là khi thời tiết âm u, lạnh hoặc có mưa trái mùa trong tháng 1–2. Bài viết dưới đây tổng hợp dấu hiệu nhận biết và cách xử lý theo hướng dễ làm, thực dụng, giúp mắt cua ra đều hơn và hạn chế khô mắt cua.

1. Hiện tượng 1: Mắt cua nhú chậm, ra ít và không đồng đều

Dấu hiệu thường gặp

Khi siết nước, cắt nước vài tuần, mắt cua đã nhú khoảng 5–10% trong vườn nhưng:

• Mắt cua ra ít so với năm trước hoặc so với kỳ vọng trên cùng một cây

• Có cây ra rất ít, có cây ra chậm hơn 1–2 tuần hoặc trễ hơn 1–2 “tầng” so với số đông

• Tình trạng gặp nhiều hơn ở một số giống mẫn cảm, nhất là khi thời tiết không thuận

Nguyên nhân hay gặp

• Thời tiết âm u, lạnh, ẩm độ cao do mưa trái mùa làm mắt cua nhú chậm

• Nhiệt độ giảm cận tết khiến phản ứng ra mắt cua không “bốc” như năm thuận thời tiết

2. Cách xử lý khi mắt cua nhú chậm

Bước 1: Phá miên trạng đúng thời điểm

Khi mắt cua nhú khoảng 5–10% trong vườn, tiến hành phá miên trạng bằng Kali Nitrat (KNO₃):

• Liều: 5–10 g/1 lít nước

• Quy đổi: 1–2 kg/200 lít nước

Nếu thời tiết âm u, lạnh kéo dài, ưu tiên dùng liều 10 g/1 lít ngay từ lần đầu.

Bước 2: Kết hợp để tăng hiệu quả trong điều kiện bất lợi

Trong thời tiết mưa, âm u, lạnh, có thể phối thêm các sản phẩm hỗ trợ để mắt cua nhú mạnh hơn và hạn chế khô mắt, lượng pha cho phuy 200L

• Brassinolide 0.15%: 2,5g

• Triacontanol 1.5SP: 1,25g

• Hỗn hợp vi lượng Combi Chelate: 50g

Bước 3: Lặp lại lần 2 nếu mắt cua vẫn ra chậm

Sau lần phun đầu tiên 4–5 ngày, nếu mắt cua vẫn nhú ít và thời tiết vẫn bất lợi, phun lặp lại lần 2 với nguyên tắc:

• Lần 1: Phun ướt đều toàn bộ cành (kể cả cành đã nhú) để kéo tỷ lệ mắt cua lên nhanh

• Lần 2: Chỉ tập trung phun đẫm vào các vị trí chưa nhú hoặc nhú quá ít, lướt nhanh qua nơi đã nhú tốt để an toàn và tiết kiệm

Ghi chú: Nếu lỡ phun phủ vào mắt đã nhú trong điều kiện âm u, lạnh thì thường vẫn an toàn, nhưng phun lướt sẽ “yên tâm” hơn.

3. Hiện tượng 2: Khô mắt cua

Nhận biết và phân biệt nguyên nhân

Khô mắt cua có thể đến từ 2 nhóm nguyên nhân chính:

• Do thời tiết lạnh, khô và cây bị “sốc sinh lý”: thường khô một phần trên chùm, ít thấy tơ nấm rõ ràng

• Do nấm bệnh trong điều kiện ẩm thấp: thường gặp ở vườn rậm, nhiều rong rêu, mật độ dày, ánh sáng kém, có thể kèm dấu hiệu bệnh

Một sai lầm phổ biến là thấy khô mắt cua rồi giảm tưới mạnh. Khi trời lạnh khô, ẩm độ thấp mà thiếu nước, hoạt động trao đổi chất yếu đi, cây càng dễ khô mắt cua hơn.

4. Giải pháp hạn chế khô mắt cua và thúc búp phát triển

Trong giai đoạn mắt cua đã nhú và chuyển sang nuôi búp, nên duy trì 3 nhóm giải pháp song song:

• Chất điều hòa sinh trưởng hỗ trợ vượt thời tiết bất lợi

• Dinh dưỡng qua lá đúng mục tiêu từng lần phun

• Thuốc bệnh đi kèm để bảo vệ mắt và búp

4.1. Hai kiểu phun cần tách rõ: Kéo đọt và kéo mắt cua

A. Phun kéo đọt (phun ngoài bộ lá)

Mục tiêu: thúc đọt mới phát triển, hỗ trợ cây khỏe để nuôi búp tốt hơn, lượng tính cho phuy 200L

• Brassinolide 0.15%: 2,5g

• Triacontanol 1.5SP: 1,25g

• G3 loại 40% tan trong nước: 5g

• Amino acid: 500g

• NPK Đạm cao 30 - 14 - 6: 200–400g (tùy đọt sáng hay tối)

• Kèm 1 loại thuốc bệnh phù hợp giai đoạn búp

Lưu ý: Không đưa đạm cao phun trực tiếp vào vùng mắt cua.

B. Phun kéo mắt cua (phun đúng vị trí mắt cua)

Mục tiêu: làm mắt cua cứng cáp, phân chia tế bào tốt, hạn chế khô mắt, lượng tính cho 200L

• Brassinolide 0.15%: 2,5g

• Triacontanol 1.5SP: 1,25g

• G3 loại 40% tan trong nước: 5g

• Solubor: 100g

• Canxi nitrat: 100g

• Kèm 1 loại thuốc bệnh phù hợp

Có thể phun hai giải pháp lệch nhau 1 ngày tùy nhân công. Khi mắt cua đã phát triển đủ sau phá miên trạng, ưu tiên kéo mắt cua trước rồi quay lại kéo đọt.

5. Lưu ý quan trọng khi dùng chất điều hòa sinh trưởng

• Tăng trưởng có thể ưu tiên trong điều kiện thời tiết bất lợi vì hướng hỗ trợ sinh lý, ít gây tình trạng thúc đi đọt sớm

• G3 chỉ dùng đúng giai đoạn cần kéo, không lạm dụng sớm để tránh thúc sinh trưởng sai thời điểm

• Mỗi lần phun nên kết hợp thuốc bệnh phù hợp để bảo vệ mắt cua và búp trong điều kiện mưa, ẩm

Kết luận

Khi gặp thời tiết âm u, lạnh hoặc mưa trái mùa, mắt cua sầu riêng có thể nhú chậm và khô mắt cua tăng mạnh. Giải pháp cốt lõi là phá miên trạng đúng thời điểm (khi mắt cua nhú 5–10%), dùng kali nitrat đúng liều, lặp lại hợp lý sau 4–5 ngày nếu cần, đồng thời tách rõ hai kiểu phun kéo đọt và kéo mắt cua để tránh “phun ngược”. Làm đúng quy trình, mắt cua sẽ ra đều hơn, búp khỏe hơn và giảm chênh lệch trong vườn.